Alle zestien teamleden kregen uitgebreid de tijd om hun zegje te doen, iedereen wilde iedereen tevreden houden en er werden nauwelijks knopen doorgehakt. Zo zag een gemiddeld teamoverleg er ruim een jaar geleden uit bij De Tovercirkel. ‘Vergaderingen liepen steevast uit’, zegt Sonja Winthaegen, leerkracht van groep 4. ‘Maar we kwamen niet vooruit. In de wandelgangen werd veel gezegd, terwijl we zaken in een overleg niet naar elkaar uitspraken.’
Drijfveren en ergernissen
De Tovercirkel vroeg BCO om het proces naar een professionele sfeer te begeleiden. Adviseur Daphne Tuijtel gebruikte daarvoor ME+U. Deze drijfverenmethodiek start met een uitgebreide vragenlijst over drijfveren, energiegevers, sterke punten en ergernissen in het werk. De uitkomst wordt weergegeven in vier bronnen – healthy, wealthy, wise en loved – en acht kleuren (zie schema). Ieder teamlid vulde de test individueel in. ‘Als team scoorden we hoog op groen – de menselijke kant – en beduidend lager op rood en blauw – de meer zakelijke kant’, zegt directeur Bert Gubbels. ‘Dat was herkenbaar.’
Effectieve werkvormen
Onder begeleiding van Daphne ging het team in verschillende sessies met de inzichten aan de slag. Bert: ‘Als team willen we ons ontwikkelen en effectief werken. Dan is het nodig om meer balans te krijgen tussen de menselijke en zakelijke kant. Daarom zijn we overgestapt op een andere manier van overleggen.’ Hij geeft een voorbeeld. ‘We werken op dit moment aan een nieuw schoolplan, iedere leerkracht is daarbij betrokken. Als werkvorm gebruiken we World Café. Daarbij maak je gebruik van thematafels. Per tafel praat een kleine groep 20 minuten over dat thema. Daarna schuif je door naar de volgende tafel. Dat werkt effectief. Het voorkomt dat je plenair eindeloos doorpraat.’
Cultuurambassadeurs
De school voerde meer veranderingen door. Om de communicatie te verbeteren, stuurt Bert de leerkrachten wekelijks een mail over ontwikkelingen binnen de school. In de keuken hangt een infobord met afspraken en lopende zaken. De cultuurambassadeurs van de school – ook nieuw, Sonja is er een van – houden het bord actueel en zien erop toe dat afspraken nagekomen worden. Collega’s spreken elkaar daar ook op aan. ‘Ook de overdracht van leerlingen is verbeterd’, zegt Sonja. ‘Dat gebeurt nu effectiever en zakelijker, vanuit ons goed bijgehouden onderwijsadministratiesysteem.’
’Het helpt als je weet hoe anderen in elkaar steken, dat zorgt voor meer begrip. Bovendien weet je waar collega’s sterk in zijn, waar ze energie van krijgen en waarvoor je ze vooral niet moet vragen.’
Persoonlijke ontwikkeling
Sonja is blij met de ontwikkeling van het team. Ze werkt ook aan haar eigen ontwikkeling. ‘Omdat je de vragenlijst individueel invult, rolt er ook een eigen drijfverenprofiel uit. Daaruit bleek dat ook ik erg groen gedreven ben. Ik vind het belangrijk dat iedereen gehoord en betrokken wordt en dat iedereen het naar de zin heeft. De valkuil daarbij is dat je tot niets komt. Ik wil mijn oranje, blauwe en rode kant ontwikkelen. Afspraken maken en nakomen, resultaten halen en besluitvaardig zijn.’ Het helpt als je weet hoe anderen in elkaar steken, zegt Bert. ‘Dat zorgt voor meer begrip. Bovendien weet je waar collega’s sterk in zijn, waar ze energie van krijgen en waarvoor je ze vooral niet moet vragen.’
Kwetsbaar opstellen
Bij aanvang van het traject is ook een cultuurscan afgenomen bij elke leerkracht. Om te zien of het team zich ontwikkeld heeft, is die scan na een jaar herhaald. ‘We zijn gegroeid’, zegt Sonja. ‘Als team en als individu. De sfeer in het team was al goed, de professionele sfeer is verbeterd.’ Bert vult aan: ‘Je moet je als individu kwetsbaar opstellen, van daaruit kun je bouwen. Voor velen betekent dit dat je uit je comfortzone moet komen. Dat is niet voor iedereen makkelijk, maar iedereen heeft meegedaan. Daar ben ik trots op.’
‘We zijn gegroeid, als team en als individu. De sfeer in het team was al goed, de professionele sfeer is verbeterd.’
Borging
Het traject zit er voor BCO bijna op. Dankzij onder andere nieuwe werkvormen, de aangescherpte communicatie en de ambassadeurs is geborgd dat De Tovercirkel niet terugvalt in oude patronen. Bert: ‘Ik kan me voorstellen dat we over een tijdje opnieuw een meting doen.’ Over de ondersteuning door Daphne is de school meer dan content. ‘Een dergelijk verandertraject kun je als school niet alleen draaien. Daar is kennis en kunde voor nodig. Daphne heeft die. Bovendien brengt ze opgedane ervaringen bij andere scholen mee. Dat maakt de aanpak extra krachtig.’