Mascha Bosman, beleidsadviseur sociaal domein en onderwijs bij Gemeente Venlo, zag het programma vanaf 2020 groeien. ‘Ik kende het eerst als ondersteuningscoördinator in het onderwijs. Destijds volgde ik het via de nieuwsbrief. Maar toen ik in 2022 bij de gemeente Venlo startte, zag ik hoe groots en impactvol het is. De kracht ligt in de samenwerking tussen tientallen partijen. Niet vanuit wat moet maar vanuit wat we écht willen voor onze kinderen en jongeren. Werken vanuit visie maar vergeten niet om die concreet te maken voor de docent in de klas.’
Voortbouwen op stevig fundament
Ivy Bongaerts, programmamanager Gelijke Kansen vanuit BCO Onderwijsadvies en -ondersteuning, herkent dit. ‘Het is uniek dat de gemeente verder kijkt dan alleen haar wettelijke taken en verplichtingen. Dat geeft vertrouwen aan alle betrokken organisaties. Bij de start is meteen een duidelijke intentie vastgesteld: Elk kind verdient de kans op een optimale ontwikkeling, los van waar je wieg staat en zonder gehinderd te worden van afkomst en omgeving. Vanuit die visie hebben we bepaald welke bestaande initiatieven bijdragen aan gelijke kansen en duurzame kansen en welke er breder gedeeld kunnen worden. Op die basis is een lerend netwerk ontstaan.’
Gedeelde visie, onderling vertrouwen
‘Hét fundament waarop we nu samenwerken,’ vervolgt Mascha. ‘We zeggen echt samen ‘ja’ tegen ambities, plannen en interventies. Een mooi voorbeeld van dat ‘samen ja zeggen’ is het nieuwkomersonderwijs, onderdeel van de pijler Taal. Naast deze pijler bestaat het uit de pijlers Leefbaarheid, Ontwikkelkansen, Gezondheid en Rijke Schooldag.’ Mat Custers, namens BCO projectleider van de pijler Taal, haakt daar graag op in. ‘Toen het aantal vluchtelingen uit onder andere Oekraïne toenam, konden scholen er echt op vertrouwen dat er met en voor hen, over werd nagedacht. Ze voelden dat ze er niet alleen voor stonden. In samenwerking met onderwijs en gemeente ontwikkelden we snel een gezamenlijke aanpak. Toen daar bestuurlijk en organisatorisch samen ‘ja’ tegen werd gezegd, volgde direct een concrete handreiking voor in de klas. Zo snel, gedegen én concreet samenwerken, kan alleen als er écht een gedeelde visie is en vertrouwen in elkaar.’
'De onderwijsbehoeften van leerlingen staan in Venlo echt voorop. Een groot aantal maatschappelijke partijen, van kinderopvang tot en met het MBO, zijn betrokken bij het programma Gelijke Kansen door Duurzame Samenwerking, waardoor er een gevoel van gezamenlijke verantwoordelijkheid is ontstaan. In Venlo staan we samen aan de lat voor toekomstbestendig onderwijs, waar gelijke kansen voor ieder kind centraal staan. De expertise en onafhankelijkheid van de projectleiders en programmamanager van BCO zijn hierbij onmisbaar.'
Groot denken, klein en gefundeerd doen
Dat vertrouwen ontstaat niet vanzelf. ‘Leerkrachten, docenten, pedagogisch medewerkers, directeuren en bestuurders voelen dat dit programma hen ondersteunt,’ legt Mascha uit. ‘Zij onderschrijven die visie maar hebben ook veel op hun bord. Daarom voegen we niet zomaar iets toe, maar zoeken we samen naar werkbare oplossingen. Zo is het programma ook beetje bij beetje ‘afgedaald’ van gemeentelijk programma naar een aanbod en aanpak afgestemd op school- en wijkniveau.’ Ivy vult dat verder aan: “Dat doen we bijvoorbeeld met de Rijke Schooldag waarbij we school- en wijkgericht een buitenschools aanbod organiseren op het gebied van sport, cultuur en sociale ontwikkeling. Dat doen we samen met lokale verenigingen en partners. Maar ook de school- en wijkbesprekingen zijn een mooi voorbeeld. Vanuit de lokale data bespreken we wat er specifiek in een wijk, school en de kinderopvang speelt en wie daarin een rol gaat hebben. Groot denken en gefundeerd klein doen dus.’
Verantwoordelijkheid hebben is iets anders dan verantwoordelijkheid voelen
Mat vertelt daarop inhakend wat volgens hem fundamenteel anders is aan dit programma: ‘Zeggen dat iets een gedeelde verantwoordelijkheid, is snel gedaan. Maar vaak blijft het dan liggen omdat het van niemand is. Die gezamenlijke verantwoordelijkheid concreet maken, voelen en die verantwoordelijkheid ook nemen; dat is wel precies wat hier gebeurt. Neem het taalonderwijs: scholen hebben zich gecommitteerd aan resultaten en inspanningen. Er zijn duidelijke streef- en minimumniveaus vastgesteld voor taalvaardigheid bij het verlaten van de school. Ook hebben we concreet vastgelegd wat goed taal- en leesonderwijs inhoudt. Van de frequentie en duur van voorlezen tot wat een ‘rijk en betekenisvol taalaanbod’ is. Dat voor elkaar krijgen, dat is het verschil tussen verantwoordelijkheid hebben en echt verantwoordelijkheid voelen.’
'De duurzame samenwerking tussen partijen maakt dat je echt het verschil kunt maken met elkaar. We zien duidelijke ontwikkeling in de samenwerking. De wijkgerichte gesprekken zijn daar een goed voorbeeld van. Daar komen hele concrete doelen, acties en afspraken uit naar voren. De samenwerking is duurzaam. Het is fijn dat alle partijen besloten hebben om weer een volgende beleidsperiode mee te doen.'
Aanstekelijke energie losgekomen
‘Dat we met zoveel onderwijs- en opvangorganisaties zulke afspraken kunnen vastleggen, zegt alles over dit programma’, besluit Mascha. ‘Want die afspraken aangaan is ambitieus, concreet en uitvoerbaar. Maar tegelijkertijd ook kwetsbaar want gegevens van partners zijn toegankelijk en vergelijkbaar. Het is heel krachtig dat BCO dat voor elkaar heeft weten te krijgen. Daarbij is het heel helpend dat BCO dit programma kan managen vanuit een onafhankelijke rol. Daardoor speelt BCO een heel verbindende rol en dat maakt het veel makkelijker om er steeds samen uit te komen. De energie die dat losmaakt die is aanstekelijk. Die voel je hieraan tafel maar eigenlijk bij iedereen die onderdeel is van deze beweging.’