Hoe geven we instructie binnen een groep van een kleine vijftig leerlingen? Hoe vergroten we hun zelfstandigheid, hoe stimuleren we hun ontwikkeling en hoe volgen we dat op een goede manier? Het Spick liep tegen talloze vragen aan nadat ze overgestapt waren op unitonderwijs. ‘Ook de rol van de leerkrachten in een unit was niet altijd duidelijk’, zegt teamleider Monica van Driesten. ‘We hebben drie units, onder-, midden- en bovenbouw, met in elke groep leerkrachten en leerkrachtondersteuners. Maar wie doet wat? Wie coacht en wie geeft instructie aan welke kinderen? En doe je dat iedere dag?’.
De school schakelde BCO Onderwijsadvies en –ondersteuning in om het proces naar goed unitonderwijs te begeleiden. Via bordsessies en unitbezoeken werd in kaart gebracht welke vragen en knelpunten er leefden. ‘Daaruit kwam al snel naar voren dat de leerkrachten van de onderbouw, unit 1, andere hulpvragen hadden dan die van de midden- en bovenbouw, de units 2 en 3’, zegt directeur Roy Linssen. ‘Unit 1 wilde eerst een heldere visie ontwikkelen op het jonge kind en vandaaruit met taal verder, terwijl de units 2 en 3 zich op rekenen wilde focussen om beter aan te sluiten op de ontwikkelbehoeften van kinderen.’
Per unit traject op maat
BCO speelde hierop in met maatwerk: adviseur Maartje Postma begeleidde unit 1, haar collega Ivy Bongaerts ging aan de slag met de units 2 en 3. ‘Het doel was hetzelfde – ieder kind kan zichzelf zijn en ontwikkelt zich op zijn eigen manier – en de aanpak ook’, zeggen ze. ‘We hebben de methodiek Leren anders organiseren gebruikt. Dat is uitermate geschikt om in te spelen op de verschillende ambitievragen van de units. Aan de hand van een helder stappenplan werk je naar het door de school zelf bepaalde doel toe.’
In de ontwikkelgroep kwam alles samen. Die bestond uit Roy en Monica en uit iedere unit een leerkracht, onder begeleiding van beide adviseurs. Barry Huskes, leerkracht unit 2, was een van hen. ‘Wij waren in feite de oren en ogen van het team. In de ontwikkelgroep bespraken we wat er speelde en wat nodig was om aan te pakken op unit- en op schoolniveau. Wij kwamen met voorstellen voor oplossingen en ook de adviseurs brachten nieuwe inzichten in en stelden kritische vragen. Dat was een mooie wisselwerking. Uiteindelijke keuzes hebben we “verspickt”, zodat ze bij ons en bij onze school passen.’
Het traject heeft veel opgeleverd, zegt de school. Zo heeft ieder kind nu aanbod dat meer is afgestemd op de leerlijnen, zijn leerkrachten gegroeid in het geven van effectieve instructie – volgens Expliciete Directe Instructie (EDI) –, wordt er gewerkt met een dagstructuur en is de rol van leerkrachten en leerkrachtondersteuners in de units helder. Dagelijks wordt met de kinderen geëvalueerd of de doelen gehaald zijn. En leerkrachten hebben individuele kindgesprekken over wat ze graag willen leren en wat daarvoor nodig is.
‘Vóór dit traject dachten we nog vaak in groepen, ondanks het feit dat we al in units werkten. Het lukt steeds beter om dat los te laten. Doordat de ontwikkeling van kinderen nu op de leerlijn zichtbaar is, signaleren we steeds beter hoe we ze kansen kunnen geven en kunnen uitdagen. We zijn door dit traject echt anders naar kinderen gaan kijken. ’
Talenten van kinderen zien
Monica: ‘Vóór dit traject dachten we nog vaak in groepen, ondanks het feit dat we al in units werkten. Het lukt steeds beter om dat los te laten. Doordat de ontwikkeling van kinderen nu op de leerlijn zichtbaar is, signaleren we steeds beter hoe we ze kansen kunnen geven en kunnen uitdagen. We zijn door dit traject echt anders naar kinderen gaan kijken.’ Dat werpt ook nieuwe vragen op, zegt Roy. ‘Wat is onze visie op differentiatie en hoe spelen we in op de individuele leerbehoefte zonder te vervallen in individueel onderwijs? Je bouwt de brug terwijl je eroverheen loopt. Dat is spannend, maar het vertrouwen en de ontwikkelkracht van het team is groot. Daar ben ik erg trots op.’
‘We weten steeds beter hoe we willen werken en hoe de ruimtes ondersteunend kunnen zijn in het vertalen van de visie naar de praktijk. Daarop kunnen we straks het ontwerp voor de nieuwbouw afstemmen.’
Meer plezier
Iedereen is blij met de huidige manier van werken. Kinderen vinden het leuker, ouders geven aan dat hun kind met meer plezier naar school gaat en leerkrachten staan in hun kracht en vinden het fijn dat ze goed kunnen aansluiten bij de ontwikkeling van het kind. De richting die Het Spick opgaat wordt steeds duidelijker. En dat is ook goed nieuws voor de nieuwbouw die eraan staat te komen. Roy: ‘We weten steeds beter hoe we willen werken en hoe de ruimtes ondersteunend kunnen zijn in het vertalen van de visie naar de praktijk. Daarop kunnen we straks het ontwerp voor de nieuwbouw afstemmen.’ In de tussentijd gaat het team door met de eigen ontwikkeling. ‘Of en hoe BCO daarin opnieuw een rol gaat spelen, daarover gaan we nog in gesprek.’
‘Iedereen is blij met de huidige manier van werken. Leerkrachten staan in hun kracht, ouders geven aan dat hun kind met meer plezier naar school gaat. En als leerlingen zeggen dat ze school nu leuker vinden, weet je dat het goed zit.’