Eva en Lynn zijn vanwege de privacy niet de echte namen van moeder en dochter.
Lynn had meer nodig: met Check In – Check Out (CICO) is het ook haar gelukt om haar gedrag positief te veranderen.
‘Ze is een heel ander, positief kind geworden’
Ze duwde en bespuugde kinderen, luisterde niet naar leerkrachten en schreeuwde tegen haar ouders. De 7-jarige Lynn was geen lieverdje. ‘Ik voelde me machteloos, niets werkte’, zegt moeder Eva. ‘Elke dag voerden we strijd.’ Op school waren ze met PBS bezig om gewenst gedrag te stimuleren. Leerkracht Tessa Knorr: ‘Lynn had een individuele aanpak nodig. Binnen PBS werken we met CICO. We hebben dat met haar ouders besproken; zij wilden graag meewerken.’
Hoe werkt CICO?
Bij CICO spreek je samen gedragsdoelen af voor het kind, voor thuis en voor school. Die leg je vast op een gedragskaart. Voor Lynn was dit onder meer Ik doe aardig tegen anderen op school en Ik praat netjes tegen papa en mama thuis. Per doel kan het kind dagelijks punten behalen: 2 als het zich aan de afspraak houdt, 1 als dat gedeeltelijk gebeurt en 0 als dat niet lukt. Leerkracht en ouders schrijven de punten op de kaart. Iedere morgen bespreken leerkracht en kind de kaart (check in). Na schooltijd bespreken ze de dag op school (check out). Dit doe je 4 tot 6 weken lang. Heeft het kind een afgesproken aantal punten gehaald, dan mag het een beloning voor de groep kiezen.
CICO levert een ander kind op
Bij Lynn werkte CICO goed. Tessa: ‘Ze laat aardiger gedrag zien, speelt beter met anderen en heeft vriendinnetjes. Ze is zich bewust van haar eigen gedrag. En is er een conflict, dan reageert ze niet meer direct, maar loopt ze weg.’ Ook de groep heeft hierin een belangrijke rol gespeeld, aldus Tessa. ‘De groep herinnert Lynn aan de doelen. Samen zijn we een team.’ Ook thuis is ze een ander kind, aldus Eva. ‘Laatst zei ze: Gezellig hè mama, we schreeuwen niet meer.’ Daarvoor was wel doorzettingsvermogen nodig. Eva: ‘In het begin bleef ze brutaal. Maar om haar te motiveren, wil je toch minimaal 1 punt geven. Je zoekt dus constant naar iets positiefs.’
"Lynn laat aardiger gedrag zien, speelt beter met anderen en heeft vriendinnetjes: ze is zich bewust van haar eigen gedrag"
Bijdrage aan executieve functies
Het dagelijks consequent complimenteren van positief gedrag is een van de succesfactoren bij CICO. Andere zijn de samenwerking met de ouders en het maken van duidelijke afspraken. En: het kind moet zelf willen veranderen. ‘CICO draagt bij aan de executieve functies die horen bij het reguleren van gedrag: impulscontrole, emotieregulatie en zelfinzicht, zowel bij kind, ouders als leerkrachten’, licht Sigrid Bokkers van BCO toe. Eva beaamt dat. ‘Je leert zelf ook van CICO. Je bent geneigd om je stem te verheffen bij negatief gedrag, maar vaak is het beter om dat te negeren.’
PBS stimuleert gewenst gedrag
Dat gebeurt ook bij PBS. De Regenboog en De Schans, die pedagogisch samenwerken, werken er al 2,5 jaar mee. ‘Kinderen hadden snel ruzie, vooral op de speelplaats’, zegt leerkracht Veronique Quicken. ‘Na pauzes waren we veel bezig met brandjes blussen.’ PBS stimuleert gewenst gedrag. ‘Samen met de kinderen hebben we per groep en ruimte afgesproken welk gedrag we willen zien’, aldus haar collega Marcel Seuren. ‘Op de speelplaats vraag je of je mee mag doen, op de gang loop en praat je rustig en op het werkplein help je anderen als dat nodig is. In elke ruimte hangt een a4 met de verwachtingen en foto’s van dit gedrag. In lessen besteden we daar aandacht aan.’
Positief gedrag door SWPBS!
Positieve effecten
Leerkrachten geven het goede voorbeeld en delen complimentjes en muntjes uit aan kinderen die het goed doen. Marcel: ‘Met de muntjes spaart de groep voor een beloning, zoals een film kijken of een middag met eigen speelgoed spelen.’ De sfeer op school is door PBS aanzienlijk verbeterd, zegt Veronique. ‘Er is rust, er zijn minder conflicten, kinderen zitten beter in hun vel en het zorgt voor meer effectieve leertijd.’