‘Traditioneel in vorm, vernieuwend in inhoud’, staat op de gevel van Misha de Vries. Een kleine school met 80 kinderen, kleine klassen, klassikaal onderwijs, boeken in plaats van computers. Vernieuwend is dat kinderen leren vanuit de beleving. Ze experimenteren, luisteren naar en vertellen verhalen, zijn actief met culturele activiteiten als muziek. ‘Kinderen vinden het fijn hier en ook ouders zijn blij met de school’, zegt bestuurder Laurens Peeters. ‘De negatieve beoordeling kwam dan ook hard aan.’
Geïntegreerde aanpak voor taal
De PO-Raad analyseerde de situatie en schakelde adviseur Miranda Peeters in om een verbeterplan op te stellen, onder meer voor taal. ‘Misha de Vries heeft een onderwijsvisie met een geïntegreerde aanpak voor taal’, zegt ze. ‘De school werkt zonder een vaste methode, maar vanuit de visie met eigen teksten. Dat is mooi. Het ontbrak aan een doorlopende leerlijn en kwaliteitsborging en er was twijfel over het didactisch handelen.’
De school stond voor de keuze: doorgaan met eigen teksten en alles goed onderbouwen en vastleggen, of werken met een methode waarin dat allemaal geregeld is. Laurens: ‘We hadden al een methode geselecteerd. Maar eigenlijk wilden we aan onze geïntegreerde aanpak vasthouden. Want 90 procent van het onderwijs is taal. We hadden alleen geen idee hoe we dat moesten aanpakken. Tot Miranda ons tipte op Snap je taal.’
Aansluiten bij eigen thema’s
Snap je taal is een aanpak die uitgaat van de methodes voor lezen, taal en wereldoriëntatie die een school gebruikt, zegt adviseur Pierre Pas van BCO. ‘De aanpak verbindt de leerlijnen en gaat overlapping en verkaveling zoveel mogelijk tegen. De inhoud van een tekst staat centraal. Als leerkracht kies je rijke teksten die aansluiten bij een thema, methode of interesses van kinderen. Je bepaalt wat je wilt dat kinderen uit de tekst halen, met een leesgedrag en een aanpak die bij het leesdoel passen. Daarbij gebruik je handige hulpmiddelen, zoals tekstsnappers.’
Onder begeleiding van Pierre ging het team aan de slag met Snap je taal. Dat waren leerzame sessies, aldus intern begeleider Monique Albers. ‘Een mooie opdracht was bijvoorbeeld: lees deze tekst en geef aan wat voor jou het keerpunt is in het verhaal. Dat is niet voor iedereen hetzelfde. Daarover ga je met elkaar in gesprek. Zo leer je een tekst beter begrijpen.’ Laurens vult aan: ‘Het keerpunt geeft waarde. Ik lees iets, vind iets, we praten erover en dat leidt tot nieuwe inzichten. Dát is ontwikkeling.’
‘Een mooie opdracht was bijvoorbeeld: lees deze tekst en geef aan wat voor jou het keerpunt is in het verhaal. Dat is niet voor iedereen hetzelfde. Daarover ga je met elkaar in gesprek. Zo leer je een tekst beter begrijpen.’
Het begint met een leesgesprek
De school startte Snap je taal met een zogenoemd leesgesprek met ieder kind. ‘Het kind vertelt wat het leuk en interessant vindt en waarover het graag leest en meer wil weten’, aldus Lissa Brugmans. Zij kwam tijdens het traject binnen als schoolleider en is nu directeur van Misha de Vries. ‘Ook stel je woordenschat, leesvaardigheid, techniek en dergelijke vast.’
De bevindingen worden vastgelegd en gebruikt voor de verdere ontwikkeling. Lissa: ‘Het leesgesprek helpt om kinderen te waarderen, begrijpen en verder te brengen. Je leert bijvoorbeeld waarin een kind sterk en minder sterk is. Een kind dat bijvoorbeeld een ster is in technisch lezen, koppel je aan een kind dat hier minder goed op scoort. Zo leren ze van elkaar.’
‘Het leesgesprek helpt om kinderen te waarderen, begrijpen en verder te brengen. Je leert bijvoorbeeld waarin een kind sterk en minder sterk is. Een kind dat bijvoorbeeld een ster is in technisch lezen, koppel je aan een kind dat hier minder goed op scoort. Zo leren ze van elkaar.’
Feedback: reacties kinderen op video
Leerkrachten bereiden de lessen samen voor; ze kiezen de teksten en stellen de leerdoelen vast. Tijdens het traject werden diverse lessen opgenomen en besproken. Opvallend: niet de leerkracht werd gefilmd, maar de kinderen. ‘Dat was een vondst’, zegt Monique. ‘De leerkracht ziet dan hoe kinderen op zijn of haar handelen reageren. Je weet dan direct of het aanslaat, of kinderen betrokken zijn.’
Deze manier van werken hielp ook om het laatste restje weerstand weg te nemen, zegt ze. ‘In het begin waren sommige leerkrachten sceptisch. Maar Pierre hield vol: dit gaat jou echt helpen. Als het dan gefilmd wordt, zie je dat het werkt en dat kinderen opbloeien. Een betere motivator is er niet.’
Samen de schouders eronder
Na ruim een jaar alle taal- en leesdomeinen te hebben behandeld, kwam de Onderwijsinspectie opnieuw op bezoek. Dit keer was er goed nieuws: de school scoort voldoende. Laurens: ‘Het negatieve oordeel van de inspectie heeft ons geholpen om beter te worden. Leerkrachten hadden kunnen denken: bekijk het, ik ga ergens anders werken. Maar iedereen bleef, samen hebben we de schouders eronder gezet. Daardoor is het gelukt.’ ‘Snap je taal sluit goed aan bij onze waarden en de nieuwe kerndoelen voor taal’, besluit Lissa. ‘De aanpak helpt om de resultaten te verbeteren en ondersteunt ons om kinderen vooruit te helpen.’
Meer weten over Snap je taal?
Snap je taal is een motiverende aanpak voor taal, waarbij begrijpend lezen het vertrekpunt is om integraal te werken aan alle mondelinge en schriftelijke taal- en leesdoelen en vaardigheden als presenteren en digitale geletterdheid. Binnen BCO werken meerdere adviseurs met Snap je taal. Nieuwsgierig naar de aanpak?