Begrijpend lezen is een van de belangrijkste vaardigheden van de 21e eeuw. Maar steeds meer kinderen hebben moeite om een tekst te begrijpen. Het is een van de redenen waarom ze niet graag lezen. Beau Stevens, bovenbouwleerkracht op Montessorischool Venray, snapt wel waarom kinderen begrijpend lezen niet leuk vinden. ‘Je krijgt een tekst met twintig vragen: succes. Dat motiveert niet, zeker als je geen makkelijke lezer bent.’
Een aanpak, geen methode
Dat het beter kan, ervaren Beau en zijn collega’s dagelijks met Snap je taal. ‘We hadden technisch lezen al samen met BCO aangepakt en ook bij begrijpend lezen was iets anders nodig’, vertelt directeur Petra Janssen. ‘Het moest iets zijn dat we naadloos in onze manier van werken zouden kunnen inpassen; we wilden geen nieuwe methode met vaste teksten. Ik sprak erover met BCO-adviseur Ellen van der Heijden. Zij legde uit dat Snap je taal altijd en overal toepasbaar is. Het is een aanpak, geen methode. Dat sprak me aan. Na een presentatie was ook het team verkocht. We zijn er direct mee begonnen.’
Wat is Snap je taal?
Veel enthousiasme, dus. Maar wat is Snap je taal? In deze door BCO zelf ontwikkelde aanpak staat de inhoud van een tekst centraal. Als leerkracht kies je een tekst. Je bepaalt wat je wilt dat kinderen uit de tekst halen en via welk leesgedrag (strategie) ze dat het beste kunnen doen. De kinderen gaan vervolgens aan het werk aan de hand van zogenoemde tekstsnappers. Dit zijn handige hulpmiddelen om vanuit het leesdoel een tekst te ‘grijpen’ en te verwerken. Snap je taal is geschikt voor elk leerjaar, voor iedere school en in combinatie met iedere methode voor lezen, taal en wereldoriëntatie te gebruiken.
Alle soorten teksttypen mogelijk
Anke van Well, leerkracht onderbouw, noemt Snap je taal de stam waaraan de school het hele taalonderwijs ophangt. ‘Als Montessorischool werken wij met kosmische thema’s. We kiezen teksten die daarop aansluiten. Dat is het fijne van Snap je taal. Je koppelt het aan je eigen thema’s of methodes; begrijpend lezen is daardoor geen losstaande les meer die nergens op aanhaakt. En alle teksttypen kunnen passen: van verhalen tot liedjes, van kookrecepten tot strips. Zelfs taaie leeskost is met Snap je taal nog boeiend.’
'Dankzij de werkwijze trek je kinderen de tekst in. En vinden ze een onderwerp interessant, dan kun je verder met een verdiepende tekst. Je bent heel flexibel.'
Cito-resultaten verbeteren
Anke merkt dat de betrokkenheid en motivatie van kinderen voor taal en lezen duidelijk is toegenomen. ‘Dankzij de werkwijze trek je kinderen de tekst in. En vinden ze een onderwerp interessant, dan kun je verder met een verdiepende tekst. Je bent heel flexibel.’ Volgens BCO zorgt Snap je taal ook voor duidelijk betere resultaten. Ellen van der Heijden: ‘Bij de scholen die we begeleiden, laten de Cito-resultaten een forse groei zien.’
Handige hulpmiddelen
De aanpak gaat gepaard met handige hulpmiddelen. Zoals een beknopte handleiding, bronnen en internetsites voor teksten en de tekstsnappers. ‘Van ieder leesgedrag is een leuke poster gemaakt’, zegt Beau. ‘Van het leesgedrag dat centraal staat bij de behandeling van een tekst, hang je de poster op in je klaslokaal. Bijvoorbeeld: “Goede lezers stellen vragen als ze lezen” of “Goede lezers maken denkbeeldig een ‘filmpje’ in hun hoofd als ze lezen.” Leerlingen kunnen dan steeds even kijken wat het doel van de les is. Een handig geheugensteuntje.’
Focus op professionele handelen
De school is goed te spreken over de begeleiding door BCO. Ellen ondersteunt de leerkrachten in de midden- en bovenbouw, haar collega Dana Bex die in de onderbouw. Hun focus ligt op het professionele handelen van de leerkracht. Anke: ‘Zij leggen de theorie uit, wij gaan er in de praktijk mee aan de slag. Dana en Ellen kijken mee hoe je de activiteit voorbereidt en uitvoert. Daarop geven ze hun feedback. Ze kijken daarbij ook wat het effect van jouw les op de kinderen is.’ Leerkrachten bereiden ook samen lessen voor, waarna één leerkracht de les geeft. Die wordt opgenomen en met iedereen nabesproken. ‘Dit doen we ook onder supervisie van Dana of Ellen.’
‘Ik ben me nu veel bewuster van wat ik doe en welk effect mijn handelen heeft. Wij maken de kinderen enthousiast voor Snap je taal en hun enthousiasme motiveert ons om de aanpak verder te verbinden met alle leerlijnen van taal en andere vakgebieden. Een mooie wisselwerking.'
Snap je taal blijft in ontwikkeling
Dankzij de input van scholen blijft Snap je taal continu in ontwikkeling, zeggen Dana en Ellen. ‘Hun feedback helpt ons om de aanpak steeds verder te verfijnen. En om aan te sluiten bij de behoefte van de school.’ Volgens Beau levert iedere studiedag nieuwe ideeën en inzichten op. ‘Ik ben me nu veel bewuster van wat ik doe en welk effect mijn handelen heeft. Wij maken de kinderen enthousiast voor Snap je taal en hun enthousiasme motiveert ons om de aanpak verder te verbinden met alle leerlijnen van taal en andere vakgebieden. Een mooie wisselwerking.’