Het is overduidelijk herfst bij Peuteropvang PLUK in Brunssum. De vloer is bezaaid met bladeren, in een speelhoek liggen boomstammetjes en de exploratiebak is gevuld met takjes, kastanjes en eikels. Alexandra: ‘We zijn begonnen met het thema herfst. We hebben ouders gevraagd om samen met kinderen spullen uit het bos te verzamelen en mee te nemen. Je ziet, er zijn al wat zakken leeggegooid. De komende tijd komen er meer materialen in de speelhoeken bij, zodat het thema steeds verder uitgebreid en verdiept wordt.’
Gericht werken aan ontwikkeling
PLUK, onderdeel van het Centrum voor Maatschappelijk Werk en Welzijnswerk, heeft negen locaties in Brunssum en Beekdaelen. Ze werken met plezier én succes met Speelplezier, zegt Alexandra. ‘Kinderen tot vier jaar pakken dingen razendsnel op, dat is algemeen bekend. Dus hoe eerder je werkt aan ontwikkeling, hoe groter de kans dat ze sterk aan de basisschool beginnen. Met Speelplezier werken we gericht aan die ontwikkeling, op de manier die bij kinderen van deze leeftijd past: door te spelen en zelf te ontdekken.’
Drie terugkerende routines
Speelplezier bij de peuteropvang bestaat uit drie dagelijks terugkerende routines: geleid spel, begeleid spel en vrij spel. ‘In het geleid spel speelt de pedagogisch medewerker een demonstratiespel aan de hand van speelkaarten’, legt Dana Bex, adviseur bij BCO, uit. ‘Binnen het thema herfst speelt de pedagogisch medewerker bijvoorbeeld een egel die een appel eet en zich daarna onder bladeren verstopt voor de winterslaap. De kinderen leren daarbij woorden als ‘egel’, ‘honger’ en ‘winterslaap’ en wat die woorden inhouden. Aansluitend speelt de pedagogisch medewerker dit spel in een pantomimespel samen met de kinderen. Hierbij worden de nieuwe woorden uit het demonstratiespel met het hele lijf uitgebeeld.’
Kinderen zijn zélf de pedagoog
Vervolgens gaat de pedagogisch medewerker met een klein groepje leerlingen van hetzelfde niveau aan de slag met het thema. Dana: ‘In het atelier – een van de speelhoeken van Speelplezier – experimenteren kinderen met materialen. In dit geval kneden ze bijvoorbeeld zoutdeeg, steken er takjes in en geven er misschien spontaan een betekenis aan: kijk, een egel. Als dat niet gebeurt, is het ook goed. Het gaat om het ervaren, het proces. De pedagogisch medewerker speelt mee, verwondert zich, doet wat de kinderen doen en draagt spelsuggesties aan. Alle nieuw geleerde woorden komen ook hier weer voorbij.’ Tot slot is er vrij spel in de speelhoeken, waar materialen liggen die bij het thema passen. ‘Kinderen bepalen zelf wat en met wie ze spelen’, aldus Dana. ‘De kinderen zelf én de materialen zijn nu de pedagoog. De pedagogisch medewerker observeert en speelt mee.’
Begeleiding op de werkvloer
Door het werken met Speelplezier worden alle SLO-doelen voor het jonge kind aangeboden. Alexandra ziet ook duidelijk dat het bijdraagt aan de brede ontwikkeling van peuters. ‘Basisscholen geven vaak aan dat ze blij zijn met wat de kinderen kunnen die vanuit onze peuteropvang naar hen doorstromen. Dat is fijn om te horen. Het stimuleert de ongeveer dertig pedagogisch medewerkers van PLUK om steeds meer uit het spel te halen.’ Daarbij krijgen ze steun van Alexandra, die gecertificeerd Speelplezierbegeleider is. ‘Ik begeleid mijn collega’s op de werkvloer. Dat doe ik direct tijdens een activiteit, niet achteraf. Dat werkt het effectiefste.’
‘Dana stemt haar aanbod op onze vraag af. Daarnaast is zij een vraagbaak voor mij. Als ik iets niet weet of een frisse blik wil, dan bel ik om even te sparren. Zo zorgen we er samen voor dat het werken met Speelplezier op een steeds hoger niveau komt. De kinderen zijn daarbij de grote winnaars.’
Continu leerproces
Dankzij de begeleiding én de gezamenlijke sessies met Dana krijgen de pedagogisch medewerkers het werken met Speelplezier steeds beter onder de knie. Zelfs de doorgewinterde pedagogisch medewerker die al jaren met de methodiek werkt, leert steeds weer bij, aldus Dana. ‘Vanuit BCO brengen we theorie en nieuwe inzichten in, Alexandra begeleidt in de praktijk. Daarbij haalt zij thema’s op die wij in een gezamenlijke sessie kunnen oppakken. Dat is een continue cyclus. Pedagogisch medewerkers gaven bijvoorbeeld aan dat ze het lastig vinden om kinderen op niveau in te delen voor begeleiding in de kleine groep. Dat is dan het onderwerp van de volgende nascholing.’ Alexandra is blij met deze werkwijze: ‘Dana stemt haar aanbod op onze vraag af. Daarnaast is zij een vraagbaak voor mij. Als ik iets niet weet of een frisse blik wil, dan bel ik om even te sparren. Daarna kan ik altijd vooruit. Zo zorgen we er samen voor dat het werken met Speelplezier op een steeds hoger niveau komt. De kinderen zijn daarbij de grote winnaars.’